Er is vorig jaar opnieuw verkeer bijgekomen op de Vlaamse snelwegen, vooral tijdens de spitsuren. Aangezien grote delen van het wegennet volledig verzadigd zijn, ging de filezwaarte zo weer omhoog (na de lichte daling van 2018) en tekenen er zich nieuwe structurele filezones af. Vooral de ochtendfiles werden voelbaar zwaarder, in Brussel en Antwerpen met gemiddeld 8%. De cijfers staan in het Jaarverslag Verkeersindicatoren 2019 van het Vlaams Verkeerscentrum.

Gemiddelde ochtendfile: 155km

In zijn nieuwe jaarverslag schetst het Verkeerscentrum de evolutie van het snelwegverkeer in Vlaanderen. De cijfers werden verzameld op basis van tellingen met detectielussen op de snelwegen en de vaststellingen van de verkeersleiders in de controlezaal.

De eerste conclusie is dat het autoverkeer in 2019 toenam met 0,4% op werkdagen en 1,1% in het weekend. Het vrachtverkeer op werkdagen groeide aan met 0,8%. De extra verkeersvolumes kwamen er vooral bij tijdens de spitsuren. De gemiddelde ochtendfile is nu 155km lang (5km langer dan in 2018), de avondfile 119km (4km korter dan in 2018).

Filezwaarte: geen recordjaar, maar wel toename

Wat betreft de filezwaarte (de combinatie van de filelengte en de duur van de file) was 2019 geen recordjaar. Dat blijft 2017. Maar na de lichte daling in 2018 ging de filezwaarte in Vlaanderen weer omhoog, met 2%. Dat is vooral het gevolg van de forse stijging met 8% van de ochtendfiles in Brussel en Antwerpen.

Daarnaast hebben ook de talrijke wegwerkzaamheden van de voorbije jaren in die regio's tot extra congestie geleid. De ringwegen van Brussel en Antwerpen maken samen een derde uit van alle ochtendfiles en ruim de helft van de avondfiles op de Vlaamse snelwegen.

Alsmaar meer verzadigd

Door de aanhoudende groei van het verkeer geraken ook de snelwegen alsmaar meer verzadigd, want op grote delen is er intussen geen restcapaciteit meer. Het meest verzadigd zijn de zone van UZ Jette-Zellik op de R0, de Kennedytunnel en de zone tussen Berchem en Antwerpen-Oost op de R1. De zone tussen Berchem en Antwerpen-Oost was met 139.000 voertuigen per werkdag ook vorig jaar weer het drukste snelwegstuk van Vlaanderen.

Door de stijgende verkeersdruk groeien verzadigde stukken gemakkelijk uit tot structurele filezones. Een duidelijk voorbeeld van zo'n nieuwe structurele filezone is de E19 van Brussel naar Antwerpen tussen Mechelen-Noord en Kontich. Daar zijn de files ter hoogte van de opritten van Mechelen-Noord en Rumst de voorbije jaren steeds zwaarder geworden waardoor ze intussen structureel van aard zijn.

"We stellen vast dat we in 2019 iets langer in de file stonden dan het jaar daarvoor. Onze wegen hebben op sommige plaatsen hun maximumcapaciteit bereikt", zegt Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters. "Doorstroming en verkeersveiligheid zijn belangrijk en we blijven dan ook investeren zowel in capaciteit als in onderhoud van onze wegeninfrastructuur.

Zo staan dit jaar onder meer 38 grote werven gepland op onze autosnelwegen. We willen tegelijk de modal shift aanmoedigen en het aandeel van duurzame vervoermodi verhogen, zowel inzake personenvervoer als goederentransport. Daarom gaan we ook inzetten op mobipunten ten behoeve van de combi- en deelmobiliteit, voorzien we in extra investeringen in fietsinfrastructuur en stimuleren we op goederentransport via onze waterwegen en het spoor."

Ruim 10 uur file voor Kennedytunnel

De structurele knelpunten die in 2019 grote stijgingen lieten optekenen wat betreft fileduur op werkdagen zijn de R1 richting Gent ter hoogte van Antwerpen-Oost (50 minuten meer file dan in 2018), de E313 richting Antwerpen in Wommelgem en de E40 richting Brussel tussen Sterrebeek en St.-Stevens-Woluwe (+40 minuten).

Op de R2 voor de Tijsmanstunnel richting Nederland daalde de fileduur dan weer met een halfuur, op de E314 richting Nederland in Wilsele zelfs met 40 minuten.

Positief is ook de afname (voor het eerst in jaren) met 40 minuten van de fileduur voor de Kennedytunnel richting Nederland. Maar met gemiddeld 10,5 uur file per dag blijft de Kennedytunnel wel de recordhouder in Vlaanderen. Hij is met 78.200 voertuigen per dag en per richting ook de drukste Vlaamse tunnel.

Het volledige jaarrapport 2019 is te vinden op https://www.verkeerscentrum.be/studies.

Via de digitale tool Verkeersindicatoren kunt u ook alle cijfers opvragen in grafieken en tabellen: https://www.verkeerscentrum.be/data.

Foto: © Vlaams Verkeerscentrum